فارسی اور اردو میں منتخب مشترکہ ترکی الفاظ کے مفاہیم اور ساخت کا جائزہ
Abstract
It can be inferred from historical manuscripts that the Turkish people and Turkish language have been in close contact with many South Asian and Middle Eastern cultures, particularly Persian. It is on this account that many Turkish words have become a part of the major languages of the subcontinent, especially Urdu and Persian. Many Turkish words became a part of Persian and later Urdu in a manner that they have remained embedded in the Urdu linguistic tradition. However it can argued that the reasons for incorporation of Turkish words in Persian and Urdu traditions can vary. But their essence in both linguistic traditions remains essentially the same. This paper deliberates on the structure of certain Turkish words, common in both Urdu and Persian and how these words can be understood in both traditions.
References
۲۔ طبقہ بندی ساختواژی در فرایند وام گیری واژہ ھا از زبان ترکی بہ فارسی- 1393ھ.ش/2014، فصلنامہ مطالعات زبان و گویش ھای غرب ایران، دانشکدہ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاہ رازی کرمانشاہ، ص 60
۳۔ ایضاً صص61-60
۴۔ نصیری، محمد رضا و عبدالجمیل، 1392 ھ.ش / 2013فرہنگ نصیری، بہ کوشش جوادی، حسن،تبریز، آیدین۔ ص 10
۵۔ ایضاً صص 19-17 ۶۔ ایضاً ص 15
۷۔ اردو ترکی کے لسانی روابط(صوتیات، معنیات، تشکیلیات، صرفی و نحوی اشتراک کے تناظر میں)، ص 21
۸۔ ایضاً، ص 36
۹۔ اردو ادب کی مختصرترین تاریخ(آغاز سے 1988 تک ادبی جائزہ)ص 15
۱۰۔ اردو ترکی کے لسانی روابط(صوتیات، معنیات، تشکیلیات، صرفی و نحوی اشتراک کے تناظر میں)، بہ نقل از ڈینی سن راس، ص 39
۱۱۔ ایضاً ، بہ نقل از حافظ محمود شیرانی، ص 41
۱۲۔ اردو ترکی کے لسانی روابط(صوتیات، معنیات، تشکیلیات، صرفی و نحوی اشتراک کے تناظر میں)، ص 17
۱۳۔ باغ و بہار میرامن والے، مرتبہ: ڈاکٹر حامد مرزا بیگ ص 315
۱۴۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 362
۱۵۔ فیروزاللغات ، ص 22
۱۶۔ فرہنگ جغتایی- فارسی،ص 33
۱۷۔ باغ و بہار میرامن والے، مرتبہ: ڈاکٹر حامد مرزا بیگ، 317
۱۸۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 17
۱۹۔ ایضاً، ص 18 ۲۰۔ ایضاً، ص 19
۲۱۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 319
۲۲۔ فرہنگ جغتایی- فارسی،ص 340
۲۳۔ فیروزاللغات ، ص 132
۲۴۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 47
۲۵۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 325
۲۶۔ واژہ ھای ترکی درزبان فارسی ، ص 102
۲۷۔ فیروزاللغات ، ص 70
۲۸۔ واژہ ھای ترکی در زبان فارسی ، ص 98
۲۹۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 353
۳۰۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص138
۳۱۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 353
۳۲۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 147 و 139
۳۳۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 358
۳۴۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 257
35. https://dictionary.abadis.ir/?lntype=dehkhoda,fatofa,moeen,amid&word
۳۶۔ فیروزاللغات، ص186
۳۷۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 258
۳۸۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 153
۳۹۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 390
۴۰۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 269
41. https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/550fa2ff695741f19a97db365b7e5db7
۴۲۔ ایضاً
۴۳۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 391
۴۴۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 391
۴۵۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 81
۴۶۔ فیروزاللغات، ص 965
۴۷۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص 205
۴۸۔ ایضاً
۴۹۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 391
۵۰۔ فرہنگ جغتایی- فارسی، ص205
۵۱۔ فیروزاللغات، ص 943
۵۲۔ لغتنامہ جامع اتیمولوژیک ترکی – فارسی دیل دنیز، ص 579
۵۳۔ باغ و بہار ، مرتبہ:ڈاکٹر مرزا حامد بیگ ، ص 409
۵۴۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 277
۵۵۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 34
۵۶۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 239
۵۷۔ فرہنگ ترکی بہ فارسی سنگلاخ، ص138
۵۸۔ باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، ص 241
۵۹۔ فیروزاللغات، ص 1466
۶۰۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 104
۶۱۔ فیروزاللغات، ص 1466
۶۲۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 42-41
۶۳۔ فیروزاللغات، ص 968
۶۴۔ لغتنامہ جامع اتیمولوژیک ترکی – فارسی دیل دنیز، ص 415
۶۵۔ ایضاً، ص 415
۶۶۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 75
۶۷۔ فیروزاللغات، ص 965
۶۸۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 76
۶۹۔ فیروزاللغات، ص 793
۷۰۔ فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، ص 89
منابع و مآخذ
۱۔ استرآبادی، میرزا مہدی خان، 1388ھ.ش/ 2009ء، فرہنگ ترکی بہ فارسی سنگلاخ،تبریز، نشر یاران
۲۔ البخاری، سلمان۔ 1392ھ. ش/ 2013، فرہنگ جغتایی- فارسی، ترجمہ و تحشیہ: عبدالہی جہانی، حسن، تبریز ، انتشارات دنیز چین۔
۳۔ اوتادی، رمضان۔ 1386ھ.ش/ 2007، فرہنگ لغت ترکی بہ فارسی،کرج، نشر درّ دانش بہمن۔
۴۔ حسینی معصوم، سید محمد- امینی، حیدرعلی- نعمتی، مسیح اللہ، طبقہ بندی ساختواژی در فرایند وام گیری واژہ ھا از زبان ترکی بہ فارسی،1393ھ.ش/2014، فصلنامہ مطالعات زبان و گویش ھای غرب ایران، دانشکدہ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاہ رازی کرمانشاہ، صص72-53
۵۔ رحیملی، دُردانه،1381ھ.ش/ 2002ء، واژه های ترکی در زبان فارسی، مترجم: وحدتی ہلان، یونس، نشر اختر
۶۔ زارع شاہمرسی، پرویز۔ 1391ھ.ش/ 2012، فرہنگ واژگان دخیل ترکی در زبان ھای فارسی و عربی، تہران، انتشارات تک درخت۔
۷۔ سلیم اختر، 1991، اردو ادب کی مختصرترین تاریخ(آغاز سے 1988 تک ادبی جائزہ)، لاہور، سنگ میل پبلی کیشنز۔
۸۔ فیروزالدین، مرتبہ، 2010ء، فیروزاللغات جامع، لاہور، فیروزسنز لیمیٹڈ لاہور
۹۔ نصیری، محمد رضا و عبدالجمیل، 1392ھ. ش / 2013 ، فرہنگ نصیری ، بہ کوشش جوادی، حسن،تبریز، آیدین۔
۱۰۔ محمد امتیاز، 2012، اردو ترکی کے لسانی روابط(صوتیات، معنیات، تشکیلیات، صرفی و نحوی اشتراک کے تناظر میں)،مقالہ برائے پی ایچ ڈی اردو، نگران: ڈاکٹر فقیرا خان فقری، جامعہ پشاور
۱۱۔ میرامن، 2004، باغ و بہار میرامن والے، مرتبہ: ڈاکٹر حامد مرزا بیگ، لاہور، اردو سائنس بورڈ
۱۲۔ میرامن ، باغ و بہار، مرتبہ: رشید حسن خان، دہلی ،سلسلہ مطبوعات انجمن ترقی ہند
۱۳۔ ہادی، اسماعیل۔1386 ھ.ش/ 2007، لغتنامہ جامع اتیمولوژیک ترکی – فارسی دیل دنیز، تبریز، نشر اختر ، چاپ دوم۔
15. https://dictionary.abadis.ir/?lntype=dehkhoda,fatofa,moeen,amid&word)
16. https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/550fa2ff695741f19a97db365b7e5db7
All Copy Rights ® Reserved to Shah Abdul Latif University, Khairpur