اُردو ادب کی ابتدائی شاعرات۔ ایک بازدید

  • ڈاکٹر ریحانہ کوثر ایسوسی ایٹ پروفیسر، لاہور کالج برائے خواتین یونیورسٹی، لاہور

Abstract

The females have not only played their vital part in various cults of life related to the development and progress of nations but  at the same time they have also been the partners in the development of languages. Many valuable masterpieces are present in the collection of Urdu Language and literature which are written by women. Although much injustice is being done to women in other fields of life as it was not acceptable for male chauvinists to have females standing by them. The same discrimination was also reported in the field of poetry in this field as well. But circumstances don't remain same the always. Gradually the female became free from these shackles, and in Urdu memorandum, female, was also mentioned randomly along with men. This article throws light on the initial poetesses of Urdu and it has been tried to prove that females have always been the participants in the history of Urdu Literature as far as Urdu Poetry is concerned

References

۱۔ شادانی، عندلیب، ڈاکٹر، تعارف، تذکرہ شاعرات اردو، تالیف محمد جمیل احمد، طبع اول، قومی کتب خانہ بریلی، ۴۴۹۱ء، ص۳۱
۲۔ فرمان فتح پوری، ڈاکٹر، سخن شناسی کی بے تاب لہر، سخنور، حصہ دوم(تذکرہ شعراء شاعرات) مرتبہ: سلطانہ مہر، مہر بک فاؤنڈیشن، کراچی، ۶۹۹۱ء، ص۰۱
۳۔ بلگرامی، احمد صغیر، سید فرزند، تذکرہ جلوہ خضر (جلد اول)، اشاعت دوم، صغیر بلگرامی اکیڈمی کراچی، ۹۰۰۲ء، ص۹۵
۴۔ تذکرہ شاعرات اردو، ص ۵۳۱تا ۸۴۱
۵۔ تذکرہ جلوہ خضر، ص ۹۵، ۰۶
۶۔ اس انگریز کا نام سر جان ملکم تھا اور اس نے دیوان لندن کے کتب خانہ کی نذر کر دیا
۷۔ رنج، حکیم فصیح الدین، بہارستان ناز، مرتبہ خلیل الرحمن داؤدی، مجلس ترقی ادب، طبع اول مارچ، ۵۶۹۱ء، ص۷۲۱۔۸۲۱
۸۔ محمد عباس، مولوی، مشاہیر نسواں، خادم التعلیم پنجاب، لاہور، پہلی مرتبہ ۲۰۹۱ء، ص۱۱۲
۹۔ بلخی، فصیح الدین، تذکرہ نسوانِ ہند، مطبوعہ شمسی پریس پٹنہ سٹی،سن ندارد، (مقدمہ میں ۶جولائی ۶۵۹۱ء، درج ہے) ص ۳۲
١۰۔ تذکرہ نسوان ہند، ص ۲۲
۱۱۔ زور، محی الدین قادری سید، داستان ادب حیدر آباد، مطبوعہ، طارق برقی پریس حیدر آباد، بار اول، ۱۵۹۱ء، ص۸۹
١٢۔ ہاشمی، نصیر الدین، پہلا نسوانی اُردو دیوان، مشمولہ: ماہنامہ نقوش، لاہور، دسمبر ۱۶۹۱ء، ص۶۴۲
١٣۔ ایضاً، ص ۷۴۲
١٤۔ شبنم، ندرت لودھی، اردو شاعری میں خواتین کا حصہ، مشمولہ: سہ ماہی،اردو انجمن ترقی اردو پاکستان، کراچی، جنوری تا دسمبر ۲۰۰۲ء، ص۷۲
١٥۔ ہاشمی نصیر الدین، پہلا نسوانی اردو دیوان، مشمولہ: ماہنامہ، نقوش، لاہور، دسمبر ۱۶۹۱ء، ص ۶۴۲ تا ۲۵۲
١۶۔ شبنم، ندرت، لودھی، ص ۴۳
١۷۔ تذکرہ شاعرات اردو، ص ۳۷۱۔۴۸۱
١۸۔ بہارستان ناز، ص ۹۳۲
١۹۔ تذکرہ شاعرات اردو، ص ۵۸۱۔۶۸۱
٢۰۔ بہارستان ناز، ص ۱۴۱
٢١۔ تذکرہ شاعرات اردو، ص ۸۸۱۔۹۸۱
٢٢۔ بہارستان ناز، ص ۴۷۱
٢٣۔ بہارستان، ص ۹۳۱
٢٤۔ بہارستان ناز، ص ۰۲۱۔۹۱۱
٢٥۔ اردو ادب میں دہلی کی خواتین کا حصہ، مرتبہ پروفیسر صغریٰ مہدی، دہلی: اردو اکادمی، ص ۵۳
٢۶۔ بہارستان ناز، ص ۸۳۱
٢۷۔ ایضاً، ص ۲۱۱ ٢۸۔ ایضاً، ص ۸۴۱ ٢۹۔ ایضاً، ص ۹۶۱
٣۰۔ بہارستان ناز، ص ۶۰۲
٣١۔ تذکرہ شاعرات اردو، ص ۱۹۱ تا ۱۰۲
٣٢۔ بہارستان، ص ۴۱۱، ۵۱۱
۳۳۔ ایضاً، ص ۶۱۱، ۷۱۱ ٣٤۔ ایضاً، ص ۲۱۱
٣٥۔ مشاہیر نسواں، ص ۵۹۱
٣۶۔ تذکرہ نسواں ہند، ص۹۹
٣۷۔ ایضاً، ص ۲۳۱
٣۸۔ اردو ادب میں دہلی کی خواتین حصہ، ص ۶۰۲
Published
2020-06-02